شیوه زندگی HSE  مدار  

واژه سبک زندگی یا شیوه زندگی متکی براین ایده است که کارکنان به طور معمول الگوی قابل تشخیصی از رفتار را در زندگی روزانه خود درسازمان به نمایش می گذارند. واژه «سبک زندگی HSE» نیز ناشی از این ایده است که الگوی روزانه فعالیت کارکنان می تواند به عنوان رفتار بهداشتی و ایمن یا غیربهداشتی و ناایمن ارزشیابی و قضاوت شود. به طور معمول، یک شیوه زندگی بهداشتی و ایمن به عنوان زندگی متعادلی مشخص می شود که در آن هر فرد به طور آگاهانه بامحوریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست انتخاب می کند، البته باید دانست که مجموعه انتخاب های افراد متاثر ازعوامل زیادی است. در زندگی واقعی، شیوه زندگی محصول ترکیبی از انتخاب ها، شانس ها و منابع است.

شرایط فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی حاکم برمحیط سازمان و سیستم از مهمترین عوامل تعیین کننده شیوه زندگی کارکنان است. برخی از کارشناسان معتقد هستند که شیوه و سبک زندگی کارکنان در اصل، تصویری از فرهنگ آنهاست و اهمیت انتخاب کارکنان بر شیوه زندگی آنها کمتر از عوامل تعیین کننده اجتماعی است. شیوه زندگی کارکنان مجموعه ای از عناصر نمادین موثر در شکل گیری مدل رفتار، آرایش و سلایق آنها را در بر می گیرد.

به اعتقاد برخی شیوه زندگی مجموعه ای از تصمیم های متخذه به وسیله کارکنان است که بربهداشت و ایمنی آنها تاثیر می گذارد و کم و بیش تحت کنترل آنهاست. عادات بد بهداشتی و رفتارهای ناایمن، موجب ایجاد مخاطرات خودخواسته برای کارکنان می شود و وقتی موجب حادثه، معلولیت، بیماری یا مرگ شود، می توان شیوه زندگی قربانی را عامل موثر در وقوع حادثه، معلولیت، بیماری یا مرگ آنها دانست.

اهمیت نقش مدیریت در توسعه بهداشت حرفه ای
نیروی شاغل بخش مولد جامعه را تشکیل می دهد . توسعه اقتصادی بر پایه سلامت نیروی کار استوار بوده و توسعه اجتماعی نیز نیازمند حفظ حقوق آنها از جمله حق داشتن سلامت جسم و روان و رفاه است . وجود بیماریهای حرفه ای و حوادث ناشی از کار به لحاظ :
1- هزینه درمانی
2- ایجاد ناتوانی ها
3- عواملی نظیر زمان از دست رفته کاری و کاهش تولید
بار سنگینی بردوش اقتصاد ملی تحمیل میکند . بنابراین با توجه به اینکه نارسایی بهداشت و ایمنی موجب خسارات های مالی و جانی می گردد ، این موضوع به تنهایی برای توجیه برنامه های بهسازی و توسعه بهداشت و ایمنی محیط کار دلیل ققانع کننده ای است . هدفهای توسعه و بهسازی وضع ایمنی و بهداشت کار در درجه نخست حمایت متخصصیت بهداشت حرفه ای و مدیران صنایع ذیل می طلبد:
1- شناخت ابعاد توسعه بهداشت حرفهای و ایمنی و ایمنی محیط کار
2- تعیین نقش مدیریت در توسعه ( بهبود) بهداشت حرفه ای و ایمنی
3- معرفی الگوی بهداشت حرفه ای و ایمنی و عوامل موثر بر آن
4- تعیین استراتژی بهداشت حرفه ای و ایمنی
5- مفهوم شناسی مدیریت بهداشت حرفه ای و ایمنی

نقش مدیریت در توسعه بهداشت حرفه ای و ایمنی
پرداختن به سلامتی کارگران و رسیدگی به مسائل رفاهی و آسایش و همچنین بکارگیری راهکارهایی در جهت تطبیق وضعیت کار با شرایط جسمی ، روانی آنها ، امروزه به عنوان یک امتیاز محسوب نگردیده بلکه یک وظیفه را تداعی می نماید و هر اندازه در صد رسیدگی به سلامت کارگران بالاتر باشد تاثیر گذاری بر روند رشد و توسعه سازمان ها و جامعه بیشتر خواهد بود در این میان نقش مدیریت به عنوان عامل اصلی در ارتقاء سطح سلامت و رفاه سازمان و در نتیجه دستیابی به رشد سازمانی نمود بیشتری می یابد

خط مشی گذاری
اولین قدم در سیستم مدیریت بهداشت حرفه ای و ایمنی خط مش گذاری است . خط مش معمولاً توسط مدیریت رده بالا تایید شده و تعهد به رعایت آن مورد تاکید است . خط مشی تدوین شده باید شامل موارد زیر باشد :
الف) متناسب با ماهیت و میزان ریسکهای بهداشتی ، ایمنی سازمان باشد.
ب) شامل تعهد به بهبود مستمر باشد.
ج) حداقل شامل تعهد به تبعیت از قوانین بهداشت حرفه ای و ایمنی مرتبط و همچنین الزامات دیگری که سازمان آنها را تقبل کرده است باشد.
د) مدون ، قابل اجرا و پایدار نگه داشته شود .
ه) به کلیه کارنان ابلاغ شود تا آنان را از الزامات بهداشتی ، ایمنی خود آگاه نماید .
و) برای عموم و افراد علاقمند قابل دسترسی باشد
ز) به طور متناوب مورد بازنگری قرار گیرد تا از ارتباط و تناسب آن با سازمان اطمینان حاصل شود.

روش های مدیریت سازمان برای شناسایی خطرات و ارزیابی ریسکها شامل موارد زیر است :
1- با در نظر گرفتن دامنه فعالیت ها تعریف شود تا به پویایی روش به کار گرفته شده اطمینان حاصل شود .
2- توانایی تقسیم بندی ریسکها و شناسایی خطراتی را که می بایست توسط اقداماتی حذف و یا کنترل شوند داشته باشد.
3- ورودی ها را برای تعیین نیازمندی ها سازمان شناسایی و در صورت لزوم نیازهای آموزشی را مشخص نماید

نتیجه:
وجود نیروی انسانی سالم از نظر جسمی ، روانی می تواند به عنوان یک سرمایه آماده و بالقوه غنی برای طی مسیر توسعه تلقی شود.اگرچه نارسائی موجود در مجموعه بهداشت حرفه ای و ایمنی از کارایی و بهرهوری منابع انسانی می کاهد و زمینه را برای منابع انسانی می کاهد و زمینه را برای افت پتانسیل های انسانی مهیا می نماید ، از این نظر سازمان هایی که به درستی اهمیت توجه به بهداشت حرفه ای و ایمنی را دریافته و برای آن سرمایه گذاری می نمایند بالطبع از مزایای وجود نیروی انسانی سالم هم بهره مند می گردند

کمیته ایمنی و بهداشت شغلی

زبان: انگلیسی

سال انتشار: 2000

دانلود

نقش تغذیه در بهره وری نیروی کار

تهیه کننده: خانم مهندس اسفندیاری - مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت و بهداشت کار

دانلود فایل

 اصول کلی ISO 14001

منبع: کتاب سیستم مدیریت یکپارچه HSE، تالیف دکتر تقدیسی و مهندس علیزاده، نشر ریحان، 1387

استاندارد ISO 14001 که در سال 1996 توسط کمیته فنی 207 سازمان جهانی ISO تدوین و انتشار یافته است مشتمل بر 6 اصل کلی به شرح زیر است:

1.      الزامات کلی

2.      تعریف خط مشی با تأکید مدیریت ارشد سازمان به پیشگیری از آلودگی بهبود مستمر و انطباق با قوانین و مقررات

3.      طرح ریزی: شامل شناسایی جنبه ها واثرات زیست محیطی , شناسایی قوانین قابل اعمال بر فعالیتهای سازمان و تعیین نحوه و دسترسی به آنها، تعیین اهداف کلان و خرد زیست محیطی و تعریف برنامه های مشخص برای تحقق اهداف مذکور ضمن تعیین منابع لازم برای اجرا.

4.      اجرا و عملیات: در این بند به موضوعهایی از قبیل ساختار سازمانی , تعیین نماینده مدیریت، نیاز سنجی آموزش پرسنل و ارائه آموزشهای لازم به آنها، برقراری ارتباطات دو جانبه در سطح داخلی سازمان و از بعد برون سازمانی، مستندسازی و کنترل مستندات کنترل های عملیاتی و نهایتاً آمادگی و نشان دادن واکنش مطلوب در شرایط اضطراری اشاره شده است.

5.      بررسی و اصلاح: در این بخش به انجام اندازه گیریهای لازم و تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله، استفاده از تجهیزات اندازه گیری کالیبره، پایش برنامه های زیست محیطی، شناسایی عدم مطابقت ها و اعمال اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه، حفظ و نگهداری سوابق زیست محیطی و انجام ممیزیهای داخلی اشاره شده است.

6.       بازنگری مدیریت: بازنگری مدیریت به عنوان آخرین مرحله در حلقه طلایی مدیریت به این خاطر انجام می شود که نقاط ضعف و قوت سیستم شناسایی گردد و متعاقب آن با اتخاذ تصمیمهای مقتضی حرکت به سمت بهبود مستمر آغاز شود.

 مزایا و اهمیت استانداردهای مدیریت محیط زیست ISO 14000

-       اطمینان از حفاظت محیط زیست (در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی )

-       بهبود روش های مدیریت – بویژه ترویج و ترغیب فعالیت مدیریت محیط زیست و بهبود ارتباط برون و درون سازمانی.

-       تجارت بین المللی را تسهیل می نماید. موانع از سرراه برداشته می شود و موجب جلب مشتریان بیشتر در بازار جهانی می گردد.

-       در سطح جهانی ورود به سیستم های مدیریت زیست محیطی توافق همه جوامع را بوجود خواهد آورد و اعتبار و مقبولیت می آفریند و نیز عملکرد زیست محیطی را در سراسر جهان بهبود خواهد بخشید.

-       از نظر قراردادهای بین المللی، مقوله های تولید، خدمات، توسعه، رفع آلودگی ها و حفاظت محیط زیست نیاز به ارائه سیستم مدیریت محیط زیست دارد.

-       کاهش مصرف منابع طبیعی و مواد اولیه

-       کاهش مصرف انرژی

-       کاهش ضایعات و پسماندها و استفاده از روش های بازیافت

-       افزایش رعایت مقررات و قوانین زیست محیطی

-       آمادگی و واکنش در وضعیت اضطراری و جلوگیری از وقوع حوادث غیر مترقبه

-       کاهش شکایات، جریمه ها و مجازات ها

-       حذف دوباره کاریها

-       ارتقاء بهره وری به دلیل استفاده بهینه از منابع انسانی، طبیعی، اقتصادی و غیره  و بازدهی کالا و خدمات

-       بهبود ایمنی و بهداشت

-       بهبود کیفیت محیط زیست طبیعی و انسانی و حصول به توسعه پایدار.