د افغانستان معاصر تاریخ ته که ل? ?یر شو نو وینو چ? د?رش کلن غم ل?لی پیر نه یواز? ?ول هیواد په کن?والو او خرابو بدل ک? بلک? تر ?ولو د اند??ن? او ?ورون? و? خبره خو لا دا ده چ? د هیوادوالو ذهنونه، مفکور? او خیالات هم دومره تخریب او برعکس شول چ? ان له ذهنونو نه ی? د ملی اتلانو او هغو سترو اشخاصو چ? افغانستان ی? په ?و ?و ?له د ??رو لویو ?امارانو له خول? ژغورلی او د افغانستان د پرمخت? لپاره ی? یو داس? ستر? او نه ه?ر?دونک? کارنام? ولس ته پر? ای?ی چ? نه یواز? ?ول افغانان پر? ویا?? بلک? د ن?? ستر او زبر قوتونه ی? هم م??ان? او کارنامو ته ?وته په غا? پات? شوی دی ـ لکه چ? مخک? یادونه وشوه تر ?ولو ?ورونک? او نه زغمونک? خبره دا ده چ? اوس له ?ینو افغانانو دومره ستر? ت?روتن? ک??ی چ? وروسته به نه یواز? دوی خپل ?انونه ونه بخ?ی اونه به افغان ولس دوی ته د بخ?نی الفاظ وکاروی ـ ??ری وخت خلک ت?روتن? کوی او وایی انسان له ت?روتنو خالی نه دی، خو ?ین? وخت داس? هم وی چ? ت?روتن? دومره ستر? او نه جبران?دونک? وی چ? د میلیونونو کسانو حق پک? تر پ?و لاند? شوی وی ـ او د یو داس? کس لپاره د ملی اتل ستر او سپ??لی لفظ کارول شوی وی چ? د هغه چا لپاره د یو ?ل لپاره دا لفظ کارول هم یوه ستره فاجعه ??ل ک??ی ـ دد? لپاره چ? خبر? ??ر? او?د? شو? نه وی او خپله موخه رانه ??ه و?ه شو? نه وی په لن?و او ساده ?کو به ووایو ـ همدا ?و ور?? و?اند? د افغانستان د خپلواک? اته اتیا یمه کلیزه په داس? حال ک? لمان?ل ک?ده چ? لا هم په هیواد ک? امنیتی ستونز? شته خو دد? لپاره چ? ولسی خلک ?و ش?ب? په تفریح او ساعت?ری ت?ر? ک?? وی د دولت له خوا په همد? ور? د ?ار په ب?لاب?لو ?ایونو ک? د جشنونو او موسیق? پرو?رامونو تیاری نیول شوی و او د د? تر ?ن? له ??ر پخوا راهیس? دود دی چ? په همد? ور? د دولت له خوا ?ین? رسمی کار?ونه او ورق? هم چاپ??ی چ? اوس ی? ملی اردو د الوتکو او زغره والو ?ا?و له لار? پر ولسی خلکو دد? لپاره شندی چ? خلک د هیواد له ملی اتلانو او سترو اشخاصو له کارنامو او نومونو سره اشنا او بلد شی خو د افسوس او ?ور?دو ?ای دا دی چ? د سترو اتلانو په لیکه ک? د یو داس? چا عکس د میرویس خان نیکه د عکس پر ?ای ور اضافه شوی چ? په کار نامو ی? نه یواز? ?ول ولس ??ر ?ه خبر او پر? شرم??ی بلک? د نومو?ی ن?د? پلویان ی? هم کار نامو او ظلمونو ته په کتو خجالت کوی ـ له کوم وخت راهیس? چ? د طالبانو واکمنی ?ن?ه شو? او ?اغلی کرزی ی? پر ?ای واک ته رس?دلی نومو?ی د ملی خاین له لقب ?خه د ملی اتل لقب غوره ک?ی او د کابل د اکثریت وا?ونو پر سر د نومو?? تر ان?ور لاند? لیکل شوی وی د هیواد ملی اتل شهید احمد شاه مسعود ـ که چ?ر? مو? د نومو?ی د شخصیت په ا?ه ل? ?ه دقیقه مطالعه وک?و نو ??ر ژر به راته جوته شی چ? دا ستر لقب چ? اوس ده ته ورکول شوی په زر?ونو کلونو نور ی? هم نه شی تر لاسه کولای ـ د همد? ?اغلی په ا?ه چ? اوس ه?ه ک??ی د ملی اتل په تو?ه ی? مو? ته را وپ?ژنی غوا?م شخصیت ی? په ?و ?کو ک? در وپ?ژنم، رحمت الله ساپی په خپل _مسعود پ?ژنئ_ نومی کتاب ک? لیکی ــ د مسعود کورن? د تاجکستان د پاردریا خانان دی چ? پخوا راغلی او اوس د پنجشیر په بازار ک? استو?نه کوی ـ د کورن? ?? شم?ر مشران ی? په اردو ک? منصبداران وو درنه او محترمه کورن? ده، پلار ی? مرحوم ??روال دوست محمدخان ??ر ?ه او دروند شخصیت و، د دوی په کورن? ک? اخلاقی نیم??تیا نه وه، د دوی کورن? په پنجش?ر ک? سیمه ییزو پنجش?ری مشرانو په پرتلیزه تو?ه نومیال? او اغ?زناکه نه وه ?که چ? ??ر ژوند ی? په کابل ?ار ک? ت?ر شوی دی ـ د مسعود په ا?ه د پاکستان د کورنیو چارو پخوانی وزیر جنرال نصیر الله بابر په ــ نوای وقت ــ انتونی ?یویس په ـــ ایشیا ویک ــ او جنرال ?روموف په ــ سر? ل?کری په افغانستان ک? ــ لیکی چ? ??لن?یز ی? و?اند? ک??ی ــ مسعود له انجنیری پوهن?ی نه د یوه اخوانی په تو?ه د محمد داود خان په فشار له نورو اخوانی مل?رو سره پاکستان ته لا?، مسعود د ذوالفقار علی بو?و د صدارت په وخت ک? د جنرال بابر تر ?ارن? لاند? پ??ور ته ن?د? په چرا? نوم? سیمه ک? د کوماندو او ?ان??یو ?واکونو د ?وونکی تر لار?وونه لاند? د ترور، سبوتاژ، ?ن?ولو، ژر وژلو، حمل? او نورو چارو زدک?ه وک?ه ـ په د? هکله بابر وایی چ? مسعود او حکمتیار د نورو په پرتله غوره وو، دوی په پاکستان ک? وسله وال سمبال شول او افغانستان ته د ?ن?ولو او د حکومت ضد ه?ونو لپاره ول??ل شول چ? ک?ک?چ جو? ک?ی ـ جنرال بابر دغه پرو?رام د خپلو کارنامو یوازینی ستر بریالیتوب بولی ـ د همدغو ?روپونو د ?ن?وونکو چارو له امله د محمد داود خان حکومت د بو?و د حکومت تر ?وا? لاند? راغی چ? بو?و ی? ا?کل هم نه شوای کولای، وروسته تر هغه چ? اخوانیانو د محمد داود خان د حکومت پر و?اند? مات? وخو?ه مسعود د پاکستان له لار? من?نی ختی? ته لا?، په مصر او نورو هیوادونو ک? د دوو نیمو کلونو نه ??ر وخت پات? شو، د هغه ?ای له اخوانیانو سره اوس?ده او هلته ی? هم زدک?ه او عملیات وک?ل ـ د و?اند? ذکر شوی کتاب لیکوونکی جنرال رحمت الله ساپی په بل ?ای ک? زیاتوی چ?، مسعود په خپل ور?نی ژوندانه ک? د اسلام برهان منل خو له خپلو ??رو ن?د? مل?رو سره ی? یو ?ای شراب هم ??ل ـ د مسعود او فرانسوی نجونو تر من? دوه ا?خیزه مینه او ا?یکی ??ر وه ـ فرانسو? نجل? ته لوی ویا? و چ? د هندوکش په غرونو ک? د یوه اتل په غ?? ک? ولو??ی او مسعود ته هم د نعمتونو کفران ?ران و، ویل ک??ی یو? فرانسو? نجل? په د? هکله یو کتاب لیکلی او نومو?? نجل? له مسعود نه یو بچی هم لری ـ دا دو? پورتن? خبر? د ??رو کسانو په اند کوم ملی ارز?ت نه لری ـ لیکوال و?اند? زیاتوی، که ددغو پ??و تر شاه د کاس? لاند? نیم کاسه نه وی او کرکجن? پایل? ونه لری، نو زه هم کوم ارز?ت نه ورکوم، ?که هی?وک پر?ت? او ملایک? نه دی انسانی او بشری غو?تن? ل? یا ??ر? هر ?وک لری ـ خو دلته موخه دا ده چ? شراب او نجل? د انتلجنس شبکو د ــ بلک م?ل ــ کولو ??ر? اغ?زناک? او غوره وسیل? دی ـ ایوان شمیلوف په بل ?ای ک? د ?اغلی مسعود په ا?ه وایی، احمدشاه مسعود ?ه موده د ماسکو په اکا?م? ک? له جنرال ویرینکوف سره یو مهال د ?ان??یو زدک?و په کورس ک? یو ?ای و او د جنرال ویرینکوف د ز???دن? په لمان?ن غون?ه ک? ی? ?? ??ر? ?ال? هم راو?? و? ـ هر ?وک حق لری چ? د قانون په چوکا? ک? هر چ?رته ولا? شی خو د مسعود ت? پاکستان او من?نی ختی? ته، د افغانستان د قانونی دولت پر ضد د ?روریزم زدک?ه او د بهرنیانو په ??ه چورل?دل ملی خیانت دی، د جهاد په وخت ک? روسی? ته ت?، زدک?ه او لیدن? کتن? هم ملی خیانت دی، نور? ??ر? خبر? هم شته چ? په اسنادو ورته افشاء او رسوا ک?دای شی، خو دلته م? یواز? په ?و جملو د ?ینو شواهدو سره تاسو ته و?اند? ک?ل ـ غوا?م د احمدشاه مسعود په ا?ه ?ین? نور لن? معلومات هم تاسو ته درک?م او وروسته به تاسو خپله قضاوت کوئ او له ?ان سره به پر?ک?ه کوئ چ? دا ?اغلی ملی اتل او که ملی خاین و ـ له احمدشاه مسعود او پلویانو نه ی? ?و پو?تن? د یادون? و? دی، د ب?ل?? په تو?ه، د سالن? لویه لاره د روسانو پر مخ ول? او د ?ه موخ? لپاره بنده نه شوه خو د طالبانو پر مخ ستر ستراتیژیکی پلونه ?ن? او لاره بنده شوه؟ دد? خبر? د ???ن? لپاره ارومرو ا?تیا ده چ? د مسعود اصلی ??ره وپ?ژنو، که پو?تن? له اسنادو سره یوشان نه وی نو بیا لوستونکو ته سرخو?ی پیدا کوی او که یو شان وی د لوستونکو م??انه او زو?تیا غوا?ی چ? پر?ک?ه وک?ی ـ لوم?ی ــ ول? احمد شاه مسعود له پیل نه تر پایه د سالن? لویه لار د روسانو پر مخ ونه ت?له ؟ دویم ــ ول? مسعود ?ه نه ویل چ? روسانو خپله لویه او کرکجنه تن?سه ــ محاصره ــ پر نن?رهار، پکتیا، او پکتیکا راوستله؟ در?یم ــ ول? ی? پر ب?رام چ? د روسانو ?ول هوایی عملیات له همد? ا?? نه ک?دل ان یو ?ز هم ونه ک?؟ ?لورم ــ د مسعود د ن?یوال شهرت لاملونه ?ه وو او په د? لاره ک? چا لاس لاره؟ د ان?ر?زانو او روسانو له خوا د پ?تنو پر و?اند? د مسعود په کارولو ک? د هغوی تاریخی او اوسن? موخ? او غو?تن? ?ه و? او بیا په د? کار ک? ده ?ه ??ه لرله ؟ د ?اغلی مسعود په ا?ه پورتن? ?ر?ندون? دا ?یی چ? مو? باید نومو?ی ته د یوه مجرم او ظالم په تو?ه خطاب وک?و، خو دا چ? اوس مو? د اتل او یوه لوی مجرم تر من? توپیر نه شو کولای، دا زمو? کمزوری او غفلت په ?ا?ه کوی، او تر ?ولو جالبه خو لا داده چ? مو? نه یواز? یوه مجرم ته د اتل خطاب کوو بلک? د خپلواک? د ور?? په کار?ونو ک? ی? د یوه داس? ستر شخصیت پر ?ای عکس راولو چ? د افغانستان نوم او خاوره ی? د یوه ستر غلیم ?خه په امان ک? ک?ه، او له همد? کبله خلکو په نیکه ونوماوه او د یوه ستر فاتح او اتل په تو?ه په ?ول ملت ک? پ?ژندل ک?ده، خو ایا دا د ??ر افسوس ?ای نه دی او له خپلو اتلانو سره یوه ستره جفا نه ده چ? مو? پر ?ای دد? چ? ?ول ملت ی? په کارنامو وویا?و او ?ول? ن?? ته ?ر?نده ک?و چ? مو? دومره ستر اتلان لرو چ? تل ی? یواز? او یواز? د ملت ژغورن? او د ملت د پرمخت? په ا?ه فکر ک?ی مو? ی? په ??ر? ب? تفاوت? پر هر ?لی او وا? د عکس ??ولو پر ?ای د یوه داس? چا عکس ن?لوو چ? د زر?ونو افغانانو د وژلو پ?ه پر غا?ه لری ـ که ل? ?یر شو اصلاً خبره یو ?ه بل ?ول ?کاری، د خپلواک? د اته اتیایم? کلیز? په ور? چ? کوم کار?ونه د دولت له خوا چاپ شوی وو، ممکن دا د یو سازش په تو?ه د میرویس نیکه د عکس پر ?ای د مسعود عکس په د? موخه ?ای شوی وی چ? ?ین? خلک او ک?? غوا?ی د پ?تنو په من? ک? په د? تو?ه اختلاف او ب?لتون رامن?ته ک?ی چ? د? ته په کتو سره خلک وان??ری چ? ?واک? د دورانی قوم له خوا قصداً دا کار تر سره شوی دی خو په ?ین?ار سره دا ویلای شم چ? ه??کله یو پ?تون هغه که دورانی وی او که د کوم بل قوم د خپل ستر نیکه سره دومره جفا نه شی کولای ـ لکه چ? مخک? یادونه وشوه دا هر ?ه د غلیم یوه توطیه او دسیسه ده چ? غوا?ی د پ?تنو په من? ک? اوبه خ?? او ماهیان پک? ونیسی ـ