اصول کلی ISO 14001

منبع: کتاب سیستم مدیریت یکپارچه HSE، تالیف دکتر تقدیسی و مهندس علیزاده، نشر ریحان، 1387

استاندارد ISO 14001 که در سال 1996 توسط کمیته فنی 207 سازمان جهانی ISO تدوین و انتشار یافته است مشتمل بر 6 اصل کلی به شرح زیر است:

1.      الزامات کلی

2.      تعریف خط مشی با تأکید مدیریت ارشد سازمان به پیشگیری از آلودگی بهبود مستمر و انطباق با قوانین و مقررات

3.      طرح ریزی: شامل شناسایی جنبه ها واثرات زیست محیطی , شناسایی قوانین قابل اعمال بر فعالیتهای سازمان و تعیین نحوه و دسترسی به آنها، تعیین اهداف کلان و خرد زیست محیطی و تعریف برنامه های مشخص برای تحقق اهداف مذکور ضمن تعیین منابع لازم برای اجرا.

4.      اجرا و عملیات: در این بند به موضوعهایی از قبیل ساختار سازمانی , تعیین نماینده مدیریت، نیاز سنجی آموزش پرسنل و ارائه آموزشهای لازم به آنها، برقراری ارتباطات دو جانبه در سطح داخلی سازمان و از بعد برون سازمانی، مستندسازی و کنترل مستندات کنترل های عملیاتی و نهایتاً آمادگی و نشان دادن واکنش مطلوب در شرایط اضطراری اشاره شده است.

5.      بررسی و اصلاح: در این بخش به انجام اندازه گیریهای لازم و تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله، استفاده از تجهیزات اندازه گیری کالیبره، پایش برنامه های زیست محیطی، شناسایی عدم مطابقت ها و اعمال اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه، حفظ و نگهداری سوابق زیست محیطی و انجام ممیزیهای داخلی اشاره شده است.

6.       بازنگری مدیریت: بازنگری مدیریت به عنوان آخرین مرحله در حلقه طلایی مدیریت به این خاطر انجام می شود که نقاط ضعف و قوت سیستم شناسایی گردد و متعاقب آن با اتخاذ تصمیمهای مقتضی حرکت به سمت بهبود مستمر آغاز شود.

 مزایا و اهمیت استانداردهای مدیریت محیط زیست ISO 14000

-       اطمینان از حفاظت محیط زیست (در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی )

-       بهبود روش های مدیریت – بویژه ترویج و ترغیب فعالیت مدیریت محیط زیست و بهبود ارتباط برون و درون سازمانی.

-       تجارت بین المللی را تسهیل می نماید. موانع از سرراه برداشته می شود و موجب جلب مشتریان بیشتر در بازار جهانی می گردد.

-       در سطح جهانی ورود به سیستم های مدیریت زیست محیطی توافق همه جوامع را بوجود خواهد آورد و اعتبار و مقبولیت می آفریند و نیز عملکرد زیست محیطی را در سراسر جهان بهبود خواهد بخشید.

-       از نظر قراردادهای بین المللی، مقوله های تولید، خدمات، توسعه، رفع آلودگی ها و حفاظت محیط زیست نیاز به ارائه سیستم مدیریت محیط زیست دارد.

-       کاهش مصرف منابع طبیعی و مواد اولیه

-       کاهش مصرف انرژی

-       کاهش ضایعات و پسماندها و استفاده از روش های بازیافت

-       افزایش رعایت مقررات و قوانین زیست محیطی

-       آمادگی و واکنش در وضعیت اضطراری و جلوگیری از وقوع حوادث غیر مترقبه

-       کاهش شکایات، جریمه ها و مجازات ها

-       حذف دوباره کاریها

-       ارتقاء بهره وری به دلیل استفاده بهینه از منابع انسانی، طبیعی، اقتصادی و غیره  و بازدهی کالا و خدمات

-       بهبود ایمنی و بهداشت

-       بهبود کیفیت محیط زیست طبیعی و انسانی و حصول به توسعه پایدار.